Rouwparels, en parels in het algemeen, hebben een bijzondere betekenis. Gedurende haar hele leven werd koningin Elizabeth II zelden zonder parels gezien. Tijdens haar staatsbegrafenis bewezen andere royals haar dan ook de laatste eer met parels in, zoals Meghan Markle.
Vrouwelijke leden van de familie volgen al sinds het overlijden van de koningin op 8 september het koninklijk protocol. Zij kleden zich in het zwart, vaak met een sluier, en dragen sieraden met parels en diamanten – beide behoorlijk kleurloze edelstenen. Maar waarom zijn juist parels het favoriete sieraad bij koninklijke rouw? “Het is een traditie,” zegt auteur en juwelenhistorica Vivienne Becker. “Het gaat om de onderdrukking van kleur, en parels zijn ook niet glitterend of gewaagd. Door ze te kiezen ben je ingetogen en respectvol.”
Parels gevormd in de schelp van een weekdier zijn zeldzame natuurlijke wonderen, die de mens al sinds de oudheid fascineren. De Grieken geloofden dat ze werden gevormd uit de tranen van de goden. In de Hindoestaanse cultuur werden parels geassocieerd met de maan, als symbool van wijsheid en zuiverheid. In de Chinese traditie werd een parel in de mond van een dode gelegd als bescherming. Dit werd gedaan met de overtuiging dat de reis naar het hiernamaals dan makkelijker zou zijn.
“Het is interessant hoe belangrijk parels zijn in alle wereldculturen. Ze zijn een symbool van subtiele elegantie en mensen kunnen zich dat voorstellen, waar ze ook vandaan komen,” zegt ontwerpster Melanie Georgacopoulos. Zij is gespecialiseerd is in parelsieraden voor haar eigen merk en in haar ontwerpen voor Tasaki.
Tijdens de Renaissance werden de juwelen geassocieerd met rijkdom en een hoge sociale rang, door hun zeldzaamheid en hoge waarde. Voor koningin Elizabeth I, die haar imago als maagdelijke koningin wilde uitdragen, stonden parels voor zuiverheid en kuisheid. Ook waren ze een visuele code voor haar extreme rijkdom en macht.
Rouwrituelen
Pas onder het bewind van koningin Victoria werden natuurlijke parels sterk geassocieerd met rouw. Koningin Victoria was 42 toen zij in 1861 haar man, prins Albert, verloor. Ze bracht de rest van haar leven – bijna 40 jaar – in rouw door. Dankzij haar ontstonden er strikte regels rond de rouwrituelen. Zoals Clare Phillips, juwelenconservator in het Victorian and Albert Museum, schreef in haar boek Jewels and Jewellery:
“De etiquette rond de dood werd in de loop van de [19e] eeuw complexer en strenger. Tegen de jaren 1860 werd van een weduwe verwacht dat zij zich gedurende een jaar en een dag na de dood van haar man in het zwart kleedde. Met minimale zwarte matte sieraden, meestal van ongepolijst git. Geleidelijk aan werden haar meer uitgebreide rouwsieraden toegestaan, daarna diamanten en parels, en tenslotte een terugkeer naar gekleurde stenen. Sommige weduwen keerden nooit meer terug naar lichtere stukken, naar het voorbeeld van koningin Victoria.”
Dergelijke regels worden niet meer strikt nageleefd. Weinig mensen dragen tegenwoordig nog juwelen voor de rouw. Sterker nog, de handel in ivoor – een ander natuurlijk materiaal dat populair was in rouwkleding uit de 19e eeuw – is verboden. Parels, met hun zachte, subtiele glans en hun associatie met zuiverheid, worden echter nog steeds beschouwd als een geschikte keuze. Dankzij Kokichi Mikimoto’s ontwikkeling van de gekweekte parelindustrie in het begin van de 20e eeuw, is de edelsteen ook nog eens veel toegankelijker.
Rouwsieraden binnen de koninklijke familie
De koninklijke familie draagt grotendeels natuurlijke parelsieraden. Koningin Elizabeth droeg ze toen ze rouwde om haar vader George VI na zijn dood in februari 1952. De pas gekroonde vorstin liep met haar moeder, grootmoeder en koningin Mary naar de kist van haar vader op het station van Kings Cross. Allemaal plechtig gekleed in het zwart, een glimp van de zachte witte glans van parels net zichtbaar onder hun sluiers.
Prinses Diana koos voor parels tijdens de begrafenis van prinses Grace van Monaco, die zelf tragisch omkwam bij een auto-ongeluk in 1982. De prinses van Wales koos ook een parelketting toen ze de begrafenis van Gianni Versace bijwoonde na zijn moord in juli 1997.
De hertogin van Cambridge droeg dezelfde rouwparels als Diana bij de begrafenis van prins Philip, in april 2021. Kate Middleton had een parel en diamanten choker om van Garrard. De parels werden in de jaren zeventig door de Japanse regering aan de koningin geschonken. Nu in rouw voor de koningin zelf, combineerde Catherine op 14 september de parel en diamanten bladbroche van de koningin toen ze een dienst bijwoonde in Westminster Hall. De ceremonie werd gehouden nadat de kist van de vorstin was overgebracht vanuit Buckingham Palace. Op dezelfde dag eerde ze ook haar overleden schoonmoeder met een paar oorbellen met parels en diamanten.
Kate droeg ze al verschillende keren. Ze waren oorspronkelijk een geschenk aan Diana voor haar huwelijk met prins Charles in 1981. Tijdens dezelfde dienst combineerde de hertogin van Sussex parels met zwart. Ze koos voor karakteristieke parel- en diamantstekers die ze van de koningin had gekregen. Deze droeg Markle ook tijdens haar verloving in juni 2018.
Camilla droeg pareloorbellen in combinatie met haar favoriete parelketting met vier rijen. En Prinses Anne volgde het protocol door haar volledige ceremonie-uniform van de Koninklijke Marine te dragen in combinatie met eenvoudige oorbellen. De dag ervoor, toen zij de kist van haar moeder begeleidde op de reis van Schotland naar Londen, droeg Anne op ontroerende wijze de Andrew Grima pareloorbellen die eind jaren zestig een geschenk waren van haar ouders.
Die dag bracht zij een ode aan de koningin in een ontroerende verklaring waarin zij beschreef hoe “gelukkig” zij zich voelde dat zij “de laatste 24 uur van het leven van haar liefste moeder” met haar op Balmoral mocht delen. De prinses droeg dezelfde oorbellen ook op de begrafenis van haar prins Philip vorig jaar, een teken van haar verbondenheid met beide ouders.
Nu de koninklijke familie de koningin naar haar laatste rustplaats brengt, vraagt Georgacopoulos zich af of de combinatie van een zwarte jurk en witte parels in de rouw een afspiegeling is van de manier waarop bij een begrafenis verdriet om het verlies van een geliefde wordt gecombineerd met dankbaarheid voor het leven dat zij heeft geleefd.
Terwijl de wereld afscheid neemt van de langst regerende Britse vorstin en vooruitkijkt naar de regering van Charles, “vertegenwoordigen parels gedeeltelijk een vertrek dat het einde is van één ding, maar het begin van iets anders”.
Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd in Vogue UK.
