Dateleed: waarom vinden we daten zo verschrikkelijk?

Vorige zomer liep ik na een feestje naar huis met een jongen. Hij had een smoking aan en ik een jurk, het was midden in de nacht maar toch nog warm, we hadden elkaar een paar uur eerder ontmoet en bleken nu al tien gemeenschappelijke vrienden te hebben. Het was, kortom, filmisch. Halverwege onze wandeling vroeg hij waar ik eigenlijk woonde. Toen mijn huis nog een minuut of twintig lopen bleek, begon hij ongemakkelijk te zwijgen. Na een paar minuten zei hij: “Hé, even voor de duidelijkheid, als we bij jou zijn, gaan we dan zoenen?” Toen hij mijn verbaasde gezicht zag, voegde hij toe: “Want als we niet gaan zoenen, vind ik het een beetje gedoe om helemaal met je mee te gaan.”

Dateleed

Ik duik deze anekdote graag op als mensen om mij heen weer eens klagen over datingapps – over hoe vluchtig het swipen is, hoe horkerig mensen zich online gedragen, hoe je je onderworpen voelt aan een vleeskeuring terwijl je zelf ook iedereen afrekent op een uiterlijke scan van een halve seconde. Wat ik ermee wil zeggen: ook buiten die apps, zelfs in een min of meer objectief ideale setting, is er een heleboel dateleed.

Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.

Datingapps hebben de laatste tijd een slechte reputatie gekregen, omdat mensen er nou eenmaal van houden hun teleurstellingen te projecteren op de techniek die ze gebruiken. Maar dat zoeken naar liefde voor millennials in de eenentwintigste eeuw zo gruwelijk is, heeft weinig te maken met de apps die ze gebruiken. De waarheid is dat al ons gedrag als het om daten gaat, zowel online als offline, sowieso min of meer ge-appificeerd is: avatar-achtig onpersoonlijk, schaamteloos resultaatgericht, en met de empathische vermogens van een emoji.

Liefdessollicitaties

In het huidige datinglandschap draait zoeken naar een relatie gevoelsmatig vooral om de controle bij jezelf houden en elk contact optimaliseren: we swipen of dm’en ons suf tot de perfecte m/v/x op ons scherm staat, deepdiven vervolgens diens leven in alsof we bij de AIVD werken en deze persoon op een zwarte lijst is gezet. Als dat leven er vervolgens aantrekkelijk genoeg uitziet, gaan we over tot het maken van een afspraak op een zorgvuldig door onszelf uitgekozen locatie binnen een tijdsframe dat ons schema zo min mogelijk verstoort.

Rendement opleveren

Heel gek is dit gedrag niet: millennials zijn opgegroeid in een tijdperk waarin het neoliberalisme hoogtij vierde, en iedereen doordrongen raakte van het belang van menselijk kapitaal – dat van jezelf voorop. Doordat we steeds zakelijker naar ons leven zijn gaan kijken, zijn we onze relaties ook steeds meer gaan beschouwen als iets wat vooral rendement moet opleveren: als een soort doorlopende kosten-batenanalyse van ons privéleven.

Heel raar is het niet dat millennials steeds vaker vriendschappen lijken uit te maken omdat iemand ze ‘geen energie meer geeft’ en kampioen lijken in enthousiast plannen maken en die even enthousiast weer cancellen. Wie het leven als Excelsheet beschouwt, gaat zich vroeg of laat in elke situatie gedragen als een penningmeester van de eigen kostbare tijd.

Quid pro quo

Daten – en breder gezien: liefde – wordt door millennials steeds meer benaderd als iets zakelijks, als een baan: een quid pro quo-situatie waarin vooral de optimalisatie van jouw tijd vooropstaat; een onderhandeling waarin de toekomst belangrijker is dan het hier en nu. Ik heb vrienden die een meerjarenplan maken voor hun relatie: over anderhalf jaar gaan ze naar Japan, daarna op zoek naar een koophuis, over drie jaar willen ze hun eerste kind.

Steeds meer mensen om mij heen voeren een soort functioneringsgesprekken met hun partner: wekelijkse of maandelijkse check ins, soms met geschreven lijstjes erbij, waarin het gedrag van de ander systematisch wordt becommentarieerd. In plaats van elkaar aan te spreken op een niet gedane afwas of een flirterige opmerking naar een serveerster, houden ze zwijgend verslagen bij, om die op aangewezen momenten met elkaar te vergelijken. Dat diezelfde mensen ondertussen klagen over tegenvallende sekslevens, is eigenlijk vrij absurd.