Ethische verantwoordelijkheid in de beauty-industrie: een deepdive

Make-up, parfum, zonnebrand: we kunnen ons een leven zonder schoonheidsproducten moeilijk voorstellen. Hoewel de cosmeticawereld en al haar prachtige producten er voor het grote publiek beeldig uitzien, kan dit misleidend zijn. Want achter dit gelikte plaatje gaan helaas nog veel te vaak lelijke praktijken schuil. We streven naar ethische verantwoordelijkheid in de beauty-industrie, maar hoe zit dat eigenlijk?

Ethische verantwoordelijkheid in de beauty-industrie

Je zou denken dat praktijken als dierproeven en oneerlijke lonen anno 2024 echt niet voorkomen, maar niets is minder waar. Hoewel er wel degelijk beautymerken zijn die op een ethisch verantwoorde manier handelen, zijn er ook nog genoeg merken die dat níet doen. De kans is groot dat er ook in jouw badkamerkastje producten van merken staan die zich nog te vaak schuldig maken aan onethische praktijken. Dat moet veranderen, vindt ook Hilary Jones, ethical director bij Lush.

Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.

Ik spreek Jones via een videogesprek. Ze vertelt over de talloze keren dat ze de straten opging om te protesteren, wat zo nu en dan uitliep op een nachtje in een politiecel: “Voor mijn baas was het elke maandagochtend weer een verrassing of ik op werk kwam opdagen, of dat ik ergens een bulldozer aan het tegenhouden was die een natuurgebied wilde platleggen om wegen aan te leggen.” De tweeënzestigjarige is milieuactivist in hart en nieren, en vervult nu al zo’n dertig jaar de rol van ethical director bij Lush. In die rol voert ze campagne voor mensenrechten, dierenbescherming en milieubehoud. Bovendien maakt ze deel uit van het beheercomitee van de Lush Prize, die jaarlijks wordt toegekend aan wetenschappers die moderne testmethoden ontwikkelen die het gebruik van dieren vervangen.

In gesprek met ethical director Hilary Jones

Wat is ethische verantwoordelijkheid? Wanneer zijn beautyproducten ethisch verantwoord? Waarom wordt er überhaupt nog op dieren getest? En welke merken geven wél het juiste voorbeeld? Jones deelt haar kennis.

Wat zijn ethisch verantwoorde beauty-producten precies?

“Om te beginnen geloof ik niet dat er zoiets als een honderd procent ethisch verantwoord beauty-product bestaat. Niet om ontmoedigend te starten, maar ik denk dat we nog veel kansen hebben om dit te verbeteren. Met zoveel verschillende stappen in een toeleveringsketen, en soms met locaties over de hele wereld, is het voor een merk zo goed als onmogelijk om in iedere stap in het proces volledig ethisch verantwoordelijk te zijn.

Ethisch verantwoorde beauty-producten streven ernaar om beauty te creëren zonder daarbij schade te veroorzaken. Dat wil zeggen dat er rekening wordt gehouden met de impact die de beautywereld heeft op dieren, mensen en de planeet. Deze merken blijven vaak zo dicht mogelijk bij de bron, en controleren regelmatig de verschillende processen in de toeleveringsketen op ethische verantwoordelijkheid.

Maar ethische verantwoordelijkheid is een complex begrip en ondervonden aan subjectiviteit. Wat ethisch verantwoord is in de ogen van de een, kan in de oog van een ander dat niet zijn. De ethische verantwoordelijkheid van een product is van zoveel afhankelijk, denk aan goede arbeidsomstandigheden voor werknemers, het gebruik van duurzame grondstoffen en ingrediënten, testprocessen zonder dierenleed te veroorzaken en de verantwoordelijkheid van een merk op het gebied van milieu. Er is geen harde lijst aan eisen waar ethisch verantwoorde beautyproducten aan moeten voldoen. Dit is aan de consument, wat zij belangrijk vinden en wat zij graag terug willen zien in de producten die zij gebruiken.”

Hoe kan het dat er nog steeds op dieren wordt getest?

“Zolang dierproeven blijven bestaan, blijft dit een probleem in de beauty-industrie. Een belangrijke uitdaging binnen de EU zijn twee tegenstrijdige wetgevingen. In 2013 werd met de Cosmetics Directive gelukkig een verbod op dierproeven voor cosmetica ingevoerd. Echter, de REACH-wetgeving voor chemische tests heeft deze vooruitgang verstoord. REACH vereist namelijk dat bedrijven de veiligheid van chemicaliën beoordelen die worden gebruikt in verschillende industrieën. Zo ook die van farmaceutica. Hierdoor kunnen ingrediënten die in cosmetica worden gebruikt worden getest voor andere industrieën, de milieu-impact of veiligheid op de werkvloer.

Ondanks het verbod op dierproeven voor cosmetica en de vooruitgang in alternatieve testmethoden, blijven deze overlappingen zorgen voor uitdagingen. Publieke druk heeft geleid tot deze wettelijke veranderingen, maar verdere inspanningen zijn nodig om alle vormen van dierproeven in allerlei industrieën uit te bannen.”

Tips voor de consument

Waar kun je als consument op letten bij het kopen van beauty-producten als je ethische verantwoordelijkheid belangrijk vindt?

“Allereerst zou de consument zelf moeten beslissen welk aspect in ethische verantwoordelijkheid voor henzelf het meest van belang is. Bovenaan mijn ethische lijstje staat bijvoorbeeld of er dieren worden gebruikt in het productieproces. Maar dat omvat niet alles wat ik belangrijk vind. Hierop volgen meerdere zaken waar ik echt om geef. Als consument moet je prioriteiten stellen; het is vrijwel onmogelijk om iets te kopen wat aan al je eisen voldoet.

Een praktische tip waar consumenten op kunnen letten bij het kopen van beautyproducten van merken die ethisch zo verantwoordelijk mogelijk proberen te zijn, is keurmerken. Er zijn verschillende keurmerken in het leven geroepen om deze verantwoordelijkheden te waarborgen. Deze zijn dus zeker behulpzaam tijdens het aanschaffen van producten. Zo is het Leaping Bunny-keurmerk een indicator dat er geen dierenleed plaatsvindt in het productieproces, en bewijst het Fairtrade-logo dat er eerlijke handelsvoorwaarden gelden.

Tegelijkertijd vertellen ze lang niet alles; ze zeggen alleen iets over een selectief deel van het productieproces. En dan kom ik dus weer terug op de prioriteiten van de consumenten zelf, en waar hun waardes liggen als het gaat om ethische verantwoording. Bij het samenstellen van jouw beauty-routine is het dus belangrijk om goed te letten op je persoonlijke waarden, en te controleren of ook het merk die handhaaft.”

Hoe doe je dit?

“Door openbare publicaties van de merken in te zien. Hier moet je zelf even naar op zoek gaan, maar deze zijn online beschikbaar. Ook zijn er publicaties zoals Ethical Consumer die populaire merken een zogenaamde ‘ethi-score’ geven op basis van verschillende criteria.

Wat ook helpt is om alleen producten te kopen die je daadwerkelijk nodig hebt. Overconsumptie is niet alleen slecht voor het milieu, maar ook voor je eigen portemonnee. Als je alleen producten koopt die je zelf fijn vindt en gebruikt, oefen je zelf ook ethische verantwoordelijkheid uit.

Wat je daarnaast als consument kan doen, is van je laten horen. Als consument heb jij namelijk de kracht om bedrijven verantwoordelijk te stellen voor de praktijken die zij uitvoeren. Benader ze via een e-mail of praat met ze via hun social media kanalen; doe wat ervoor zorgt dat een merk een antwoord moet geven en deel die antwoorden met de mensen bij jou in de buurt. Wees kritisch.”

Verandering

Heb je een boodschap voor mensen die wellicht denken dat enkel hun stem tegen een groot bedrijf geen verandering biedt?

“Dit is wat mij verbaast: om de zoveel jaar tijdens de verkiezingen heeft men een hele uitgesproken mening over wie we aan de macht moeten stemmen. Wat doen ze met ons belastinggeld en dragen ze daarmee onze waarden uit? Maar ons geld gaat niet alleen naar de belasting, maar ook naar de spullen die we kopen, waaronder verzorgingsproducten. Consumenten moeten zich bewust zijn dat zij merken macht geven met hun geld; zij geven geld uit en geven daarmee vorm aan de wereld om ons heen. Toch letten we veel minder goed op hoe merken onze waarden uitdragen met dit geld. Wat gebeurt er achter de schermen? Wat voor arbeidsomstandigheden zijn er? We laten het zomaar gebeuren. Gebruik je stem, ook wanneer je koopt. En voel je nooit machteloos.”

Dus, bij wie ligt de verantwoordelijkheid voor een ethisch verantwoordelijke beauty-industrie? Bij bedrijven, de consument of de regering?

“Het is een complexe situatie waarin alle partijen een aandeel hebben. Als activist zou ik de verantwoordelijkheid vooral leggen bij de bedrijven zelf. Dit heeft veel te maken met de consumptiecultuur waarin we leven, en waarin winst maken voor bedrijven een van de voornaamste drijfveer is, ten koste van de gesteldheid van verschillende spelers in een toeleveringsketen. Zo kiezen zij veelal voor de goedkoopste opties, waar de zwakste delen in het productieproces onder lijden. Er bestaan veel bedrijven die nog onder de radar ethisch onverantwoorde praktijken uitoefenen. Maar alleen door gezamenlijke inspanningen van de regering, de consument én bedrijven kunnen we moderne, nauwkeurige en humane praktijken garanderen.”

Merken om in de gaten te houden

Welke merken laten zien bezig te zijn met ethische verantwoordelijkheid, door middel van transparantie, keurmerken en producten op basis van natuurlijke ingrediënten? Wij zetten fijne producten van enkele merken om in de gaten te houden op een rij.