Maar hoe dan ook pomp je hormonen in je lijf, dat kan toch niet goed zijn? Ook dat ligt genuanceerder, zegt De Haan. Ze benadrukt dat ze bij Rutgers niet vóór of tegen welke methode dan ook zijn. “We willen slechts helder alle mogelijkheden op een rijtje zetten, met de voor- en nadelen en mogelijke bijwerkingen. Zo kan iedereen zelf een weloverwogen keuze maken. Maar nog even over hormonen in de pil: het is een misvatting dat je éxtra hormonen in je lijf stopt. De hormonen in anticonceptie remmen namelijk de aanmaak van je eigen hormonen en worden vervangen door de hormonen uit bijvoorbeeld de pil. Die zijn niet slecht voor de gezondheid, omdat het kunstmatige versies zijn van de hormonen die het lichaam zelf ook aanmaakt.

Hormonale anticonceptie zorgt dus voor een stabiel hormoonniveau. Dat kan prettig zijn, omdat je dan die hormoonschommelingen – die bijvoorbeeld PMS veroorzaken – niet hebt. Aan de andere kant kun je ook juist last hebben van bijwerkingen, zoals hoofdpijn, pijnlijke borsten of sombere gevoelens.”

Dokter TikTok 

Oké, de pil is dus niet de duivel, maar het is niet voor niets dat veel vrouwen kiezen voor een natuurlijke manier om niet zwanger te raken. De bijwerkingen die zij noemen, verzinnen ze niet. Maar er is simpelweg te weinig onderzoek naar onder andere de link tussen depressie en de pil gedaan om er iets sluitends over te kunnen zeggen. Dat de vrouwen die geen zin meer hebben in hormonen regelmatig worden weggezet als wappies, lijkt in ieder geval onterecht. Want het tracken van je cyclus is veel meer dan even een app checken. Je moet elke ochtend temperaturen – en meteen als je wakker wordt, want als je bent opgestaan om te plassen, is je temperatuur waarschijnlijk alweer hoger – en iedere dag van alles invullen in de app. Het kost dus tijd en vereist toewijding en discipline.

Vaak zijn de vrouwen die kiezen voor natuurlijke methodes bereid om die tijd en energie erin te steken en hebben ze zich erin verdiept. Volgens onderzoekers van de University of Delaware, die grondig in de kwestie ‘social media en anticonceptie’ doken, wordt het pas een issue als jonge kijkers klakkeloos aannemen wat influencers zeggen over het bannen van hormonale voorbehoedsmiddelen én niet beseffen dat een alternatieve bescherming gewenst is. De zorg is dat jonge vrouwen alle hormonale anticonceptie in de ban doen en denken dat een natuurlijke methode net zo betrouwbaar is en even makkelijk toe te passen. 

“Jonge kijkers zien niet hoeveel moeite en grondige planning er komt kijken bij het tracken van je cyclus”, zei Emily Pfender, hoofdauteur van het onderzoek, in het medische tijdschrift Health Communication. “De video’s waarin influencers het gebruik van bijzonder effectieve vormen van anticonceptie ontmoedigen en geen andere vormen van bescherming tegen zwangerschappen en seksueel overdraagbare aandoeningen aanraden, zijn echt een probleem voor de volksgezondheid.”

Niet waterdicht

Dat er inderdaad een andere vorm van bescherming moet zijn als je de pil in de prullenbak hebt gegooid, lijkt nog weleens vergeten te worden. Want wat als de app heeft aangegeven dat het niet veilig is om penis-in-vagina-seks te hebben? Je kan maar net ontzettende zin hebben. “Als dat het geval is, moet je een condoom of pessarium gebruiken”, zegt De Haan. “Of géén seks hebben. Maar ja, kun je dat?”

We hadden al vastgesteld dat het bijhouden van je cyclus tijd en moeite kost. Maar zelfs als je die energie erin stopt en op de minuut nauwkeurig – en onder exact dezelfde omstandigheden – temperatuurt en elke dag checkt of je draden kunt trekken van je vaginale afscheiding (dan is het tijd voor een goed boek in plaats van een potje stomende seks), is deze natuurlijke methode nog steeds niet waterdicht. Dat is zij eigenlijk alleen – en zelfs dan nog met een klein voorbehoud – als je een perfecte cyclus hebt die elke maand exact hetzelfde aantal dagen telt. Maar die hebben de meeste vrouwen helaas niet.

Je ovulatie is ongeveer veertien dagen vóór je menstruatie, dus eigenlijk kun je altijd pas achteraf zeggen wanneer je vruchtbare dagen waren. Omdat zaadcellen tot wel vijf dagen kunnen blijven leven en de eisprong nooit precies te voorspellen is, zijn er minstens negen dagen dat je mogelijk vruchtbaar bent. Uiteindelijk leg je je lot in handen van technologie. Cycle tracking-apps maken op basis van gemiddelden een algoritme, en het spreekt voor zich dat dit niet onweerlegbaar is. De Haan noemt ‘stress’ een vervelend gevolg van het feit dat een natuurlijke methode niet het betrouwbaarst is. “Ik kan me zo voorstellen dat je elke maand toch in de rats zit als je voor zo’n methode kiest”, zegt ze. 

Is Big Brother watching you?

Een ander nadeel aan het bijhouden van je cyclus met apps is het feit dat je persoonlijke en privacygevoelige informatie deelt. Het is nog niet duidelijk genoeg wat daar precies mee gebeurt. Uit onderzoek van Mozilla bleek dat het leeuwendeel van de apps waarmee menstruaties en zwangerschappen bij te houden zijn, de privacy van gebruikers niet goed genoeg beschermt. Mozilla onderzocht de privacypraktijken van 25 apps, zoals Ovia, Flow, Glow and Clue. In totaal beschermen achttien apps de data van hun gebruikers onvoldoende. Het gaat hierbij om telefoonnummers, IP-adressen en data van de laatste menstruatie. De gegevens worden gedeeld met externe bedrijven en onderzoeksinstellingen, wat voor veel vrouwen geen lekker idee zal zijn. 

Als we alles tegen elkaar afwegen, kunnen we niet anders dan concluderen dat er geen goede of foute methode is. Zowel hormonale anticonceptie als een natuurlijke methode heeft voor- en nadelen. Er is niets mis met leven naar je #naturalcycle, zolang je onthoudt dat het niet honderd procent betrouwbaar is. Zelfs als je cyclus regelmatig is. Ziekte, stress, weinig slaap, alcohol en medicijngebruik kunnen invloed hebben op je temperatuur en de dag van je eisprong.

Hulp bij kiezen

Maar als alles voors en tegens heeft, voor welke anticonceptie moeten we anno 2024 dan kiezen? Tja, dat blijft heel persoonlijk. Op de site seksualiteit.nl van Rutgers staat een handige keuzehulp, waar je kunt invullen wat voor jou belangrijk is. Wil je bijvoorbeeld exact weten wanneer je ongesteld wordt, of je menstruatieklachten verminderen, is hormonale anticonceptie (naast de pil vallen hier onder meer de anticonceptiepleister, prikpil, het hormoonspiraaltje en het hormoonstaafje onder) een goede en veilige keuze – mits je het niet erg vindt om hormonen te gebruiken natuurlijk. Ook wordt gevraagd hoeveel je met anticonceptie bezig wil zijn. Als je bereid bent om er wat tijd in te stoppen en er dagelijks mee bezig te zijn, is de natuurlijke methode misschien wel jouw ding.

Er zijn daarnaast ook nog niet-hormonale voorbehoedsmiddelen, zoals het pessarium, condoom en het koperspiraaltje. Ieder z’n keuze. Opvallend genoeg wordt op deze site ook ’terugtrekken’, oftewel ‘voor het zingen de kerk uit’, genoemd. Wel met een grote gevarendriehoek ernaast wegens onbetrouwbaar. Maar we hadden al afgesproken dat we niet meer teruggingen naar 1953.

Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd in het januari/februarinummer van Vogue Nederland, dat nu in de winkel ligt en hier online te bestellen is.