In gesprek met Imre en Marne van Opstal: 'Dans is emotie'

In de wereld van de hedendaagse dans zijn er enkele namen die boven de rest uitstijgen. Marne (33) en Imre (34) van Opstal – van wie de laatstgenoemde nu op de cover van Vogue’s nieuwe juli/augustus 2024-nummer prijkt, samen met partner Heather Kemesky – horen zonder twijfel in dat rijtje thuis. Het Nederlandse choreografenduo – tevens broer en zus – heeft de aandacht van het internationale publiek weten te trekken met hun buitengewone samenwerking die zich vertaalt in authentieke dansstukken die weten te raken én te prikkelen. We spraken het duo over hun choreografie-stijl, hun samenwerking met modehuis Dior en waarom voor hen specifiek dans juist zo’n krachtig medium is.

In gesprek met Imre en Marne van Opstal

Marne en Imre van Opstal vertellen dat dans altijd al onderdeel uitmaakte van hun leven. En dat is niet toevallig: broer en zus, die uit het Limburgse Velden komen, groeiden op in een artistiek dansgezin. Na hun afstuderen aan verschillende dansacademies begonnen Marne en Imre hun carrières als professionele dansers en werkten ze met enkele van de gerenommeerdste choreografen en gezelschappen ter wereld. Hun individuele succes was al indrukwekkend, maar werd nog vele malen uitbundiger toen de twee begonnen met choreograferen. Het deed het duo in 2020 doen besluiten om te stoppen met dansen, en samen als choreografen verder te gaan.

Imre vertelt: “We kwamen als kleine kinderen heel speelsgewijs in aanraking met dans. Uiteindelijk hebben we beiden de keuze gemaakt om ons ook professioneel op dans te willen focussen. En nu zijn we hier.” Maar hoe kwamen de twee “hier”, aan de top van Nederland, terecht? “Natuurlijk heeft het te maken met talent, maar ook zeker met discipline”, stelt Imre. Marne voegt daar iets essentieels aan toe: “Het belangrijkste is hoe graag we dit doen. Dans is voor ons allebei iets heel persoonlijks. Het is een soort van weefsel geworden in ons leven. Het is onderdeel van wie wij zijn.”

Dezelfde visie

Wat Marne en Imre van Opstal onderscheidt van anderen – zowel als dansers als choreografen – is hun authenticiteit en chemie. Choreograferen is een proces dat ze altijd samen doen, al vanaf jongs af aan. “We zaten op de middelbare school bij elkaar in de klas, en deden toen samen een dansvooropleiding”, vertelt Marne. “Daar kregen we als huiswerk weleens de opdracht dat je samen met iemand anders iets moest creëren. Het was bij ons vanzelfsprekend dat we dat samen zouden doen.” Imre lacht: “Op die manier hoefden we tenminste niet helemaal naar iemands anders huis en konden we het gewoon lekker in onze eigen huiskamer doen. Zo simpel was het.”

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Dit bericht op Instagram bekijken

Een bericht gedeeld door 𝗜𝗺𝗿𝗲 & 𝗠𝗮𝗿𝗻𝗲 𝘃𝗮𝗻 𝗢𝗽𝘀𝘁𝗮𝗹 (@imrevanopstal.marnevanopstal)

“We zijn daarna onze eigen weg gegaan, en uiteindelijk beiden als dansers bij het Nederlands Dans Theater terechtgekomen”, vertelt Imre. “Daar kon je je opgeven om te choreograferen, en dat deden we allebei – zonder het van elkaar te weten. Toen zelfs bleek dat we bijna exact dezelfde dansers hadden gecast, voelde dat als een teken om samen iets te maken.”

En toch: ze blijven broer en zus, voor velen niet de meest voor de hand liggende succesformule voor een vruchtbare samenwerking. Maar Imre en Marne bewijzen het tegendeel. Marne: “Natuurlijk hebben we soms frictie in het maakproces en irriteren we elkaar soms, maar dat hoort erbij. Uiteindelijk delen we dezelfde visie, willen we hetzelfde neerzetten en vullen we elkaar goed aan.”

Samenwerking met Dior

Verbondenheid en synchroniciteit zijn de elementen die hun stijl uniek maken. Het resultaat zijn dansstukken die het publiek zowel raken als aanzetten tot nadenken; er ligt altijd een bepaalde emotie ten grondslag aan het verhaal en maakproces. Het ontwikkelen van de stukken doen ze deels met z’n tweeën, en deels samen met de dansers. Imre: “We houden er niet van om alles voor te kauwen en elke beweging letterlijk uit te leggen. We willen met de dansers werken, met hun lichaam, met hun creatieve ideeën en hun artisticiteit tot uiting brengen.”

Dit deed het duo ook voor hun gevierde stukken uit 2022, die voor het eerst in Nederland werden opgevoerd tijdens de Nederlandse Dansdagen 2023: The little man door het Nationaltheater Mannheim en I’m afraid to forget your smile door het Hessisches Staatsballett. Dit laatste stuk is gebaseerd op een persoonlijke en traumatische ervaring: het verlies van een neef toen het duo jonger was. “We wisten dat we dat jaar een heel persoonlijk stuk wilden maken. En hoewel het voor ons persoonlijk is door die gebeurtenis, vinden we het altijd ook heel belangrijk dat het publiek zich verbonden voelt met wat ze zien en voelen.”

Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.

De unieke stijl van broer en zus werd ook opgemerkt door Maria Grazia Chiuri van Dior, die het duo vroeg een dans te creëren voor de lente/zomer 2023-collectie van het modehuis, die werd getoond tijdens Paris Fashion Week. “Dat was een unieke ervaring”, vertelt Marne. “Het was allemaal heel kort dag, dus het was even stressen.” Imre vult aan: “We maakten een dans, maar de aandacht moest natuurlijk naar de kleding gaan. Uiteindelijk is het gelukt om een mooie choreografie te maken die óók ruimte gaf aan de collectie.” Uiteindelijk werd er veel van de dans gefilmd tijdens de show. “Maria Grazia zei op een gegeven moment zelfs: ‘Oh, don’t film the clothes, just film the dancers’. Dat was een heel mooie samenwerking.”

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Dit bericht op Instagram bekijken

Een bericht gedeeld door 𝗜𝗺𝗿𝗲 & 𝗠𝗮𝗿𝗻𝗲 𝘃𝗮𝗻 𝗢𝗽𝘀𝘁𝗮𝗹 (@imrevanopstal.marnevanopstal)

Emotie in beweging

Het gaat voor Marne en Imre dus niet zozeer om de concrete inhoud, maar om het overbrengen van een bepaald gevoel. “Dat is de essentie van elk stuk dat we maken”, stelt Imre. “Uiteindelijk kijken we in de studio naar ons eigen gevoel, met ons eigen metronoom”, vult Marne aan. “Waar voelen we iets bij? En waar nemen we juist afstand van? We zijn bij wijze van spreken een soort antenne die probeert aan te voelen wat er gebeurt en wat we interessant vinden.” Imre: “En die antenne is gevormd door onze eigen ervaringen als danser, maar ook als mens. Het is moeilijk uit te leggen, maar als het er niet is, zie je het meteen. Bewegingen weerspiegelen emoties, en dat maakt dans een unieke manier van communiceren over gevoelens.”

“We hebben allemaal een lijf”, legt Imre verder uit. “Wanneer we een bepaalde emotie ondergaan, zit dat onlosmakelijk verbonden aan beweging. Daarin kunnen we onszelf allemaal spiegelen, bijna alsof we dat direct in ons eigen lijf ervaren. Dus het gaat ons erom hoe je een gevoel kunt blootleggen en dat vervolgens kunt vertalen naar bewegingen. Dat is de werking van dans. Tegelijkertijd willen we dat iedereen – zowel de dansers als het publiek – zijn eigen betekenis eraan kan geven”, vult Marne aan. “Want dát is de bijzondere, universele kracht van dans en beweging: het toont een emotie die voor iedereen uniek is.”