Van de rode loper tot de A12: celebs met een mening zijn tegenwoordig overal. Ze gebruiken hun bekendheid om aandacht te vragen voor het klimaat, voor gelijke rechten of voor schrijnende misstanden. Maar op applaus hoeven deze actievoerende beroemdheden niet altijd te rekenen.
Reputatie op het spel
Waarom zouden celebs eigenlijk? Activisme is gedrag van een kleine minderheid, weet hoogleraar sociale verandering en conflict Jacquelien van Stekelenburg van de Vrije Universiteit. “Al doen we tegenwoordig alsof het de normaalste zaak van de wereld is.” Uit onderzoek blijkt dat gewone stervelingen als jij en ik drie beweegredenen kunnen hebben om ons tóch uit te spreken over netelige kwesties. Dat zijn instrumentaliteit (je denkt een doel te behalen door in actie te komen), identiteit (je identificeert je met de mensen die zich inzetten of ergens het slachtoffer van zijn) en expressie (je wil je verontwaardiging uitdrukken omdat je morele kompas zegt dat het zo niet langer kan). En soms is het een mengelmoes van die motieven, zegt Van Stekelenburg.
Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.
Volgens de hoogleraar is er alle reden toe om aan te nemen dat deze motieven ook voor actievoerende beroemdheden gelden. Zij moeten alleen met iets meer zaken rekening houden dan het gemiddelde Extinction Rebellion-lid. “Als een ster zich aan een beweging of een thema verbindt, wordt daar vaker over geschreven en gepraat. Het geeft de beweging legitimiteit. En het zorgt ervoor dat meer mensen zich aansluiten.” De reputatie van de celeb wordt als het ware op het thema of de actiegroep geplakt. Dat kan veel goeds brengen, maar er zit ook een afbreukrisico aan vast. Misschien zijn fans het helemaal niet eens met wat hun idool plots van de daken schreeuwt. Of nog erger: het publiek vindt de acties van de ster niet oprecht.
Actievoerende beroemdheden
Er moet dus een zekere match zijn tussen de celeb en diens/dier activisme. Maar hoe goed het ook ‘klopt’, alleen maar positieve reacties verwachten is volgens de hoogleraar volstrekt onrealistisch. Iedereen die zich durft uit te spreken over maatschappelijke thema’s krijgt te maken met een “argwanende, kritische tegenstroom”. Ook je buurvrouw dus, of die ene collega die zo graag zonnepanelen op het kantoordak wil. Juist omdat celebs zo onder een vergrootglas liggen, “zeker ook op sociale media”, moeten zij misschien nóg wel sterker in hun schoenen staan als ze hun stem laten horen.
