Vrouwelijke hiphopartiesten zijn succesvoller dan ooit

Eline Cordie is freelancejournalist en scenarioschrijver. Momenteel werkt ze aan meerdere projecten, waaronder een tv-serie en een speelfilm. Ze woont in Amsterdam-Noord met haar gezin. Voor Vogue.nl ontleedt ze verschillende media. Dit keer duikt ze in de wereld van vrouwelijke hiphopartiesten.

Vrouwelijke hiphopartiesten succesvoller dan ooit

Mijn liefde voor hiphop begon in 1997, met het album Supa Dupa Fly van Missy Elliott. Ik was twaalf en met een vriendinnetje luisterde ik elke grote pauze naar muziek met ieder een oortje in, verscholen in een hoek van het schoolplein. De buitenaardse beats van producer Timbaland, de creatieve en uitgesproken raps van Eliott. Dat album, met bijdragen van onder anderen Lil’ Kim, Da Brat en Aaliyah, was een ode aan de kracht van vrouwen en een pleidooi voor (seksuele) vrijheid. Haar muziek gaf me het gevoel dat ik mezelf en mijn alledaagse leven kon ontstijgen.

Elliott zelf leek schijt te hebben aan de hele wereld. Ze was grofgebekt, open over haar seksualiteit en body positive, lang voordat dat een beweging werd. En ze gebruikte als geen ander beeldtaal om haar muziek kracht bij te zetten. Als je een hele generatie aan de buis gekluisterd kunt houden met een opgeblazen vuilniszak en een gouden fietshelm, weet je dat je een ongekend cultureel fenomeen bent. Een jaar later kwam er nog een revolutionair album uit van een vrouwelijke hiphopartiest: The Miseducation of Lauryn Hill, het eerste hiphopalbum om de Grammy te winnen voor Album van het Jaar (naast nog vier andere Grammy’s).

Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.

Waar Missy Elliott al flink wat barrières had doorbroken ging Lauryn Hill nog verder qua flow, muzikaliteit en de kwetsbaarheid in haar songteksten. Beide cd’s draaide ik tot er krassen op kwamen, omdat ik m’n discman (LOL) zo vaak had teruggespoeld.

Onbekend, maar van grote waarde

De documentairereeks Ladies First: A Story of Women in Hiphop (nu te zien op Netflix) van regisseur Hannah Beachler is niet alleen een eerbetoon aan de vrouwelijke grondleggers van de hiphop, zoals Missy Elliott en Lauryn Hill, maar ook een aanklacht tegen het seksisme waar zij en andere vrouwelijke hiphopartiesten dagelijks mee te maken kregen, en jammer genoeg nog steeds krijgen. Daar horen ook veel namen uit het verleden bij waarvan de meeste mensen nog nooit hebben gehoord, maar die desondanks van grote waarde waren binnen de door mannen gedomineerde hiphopcultuur.

Zo was er de New Yorkse Lolita Shante Gooden oftewel Roxanne Shante. Zij schreef in 1984 als 14-jarig (!) meisje een van de eerste diss-tracks in de hiphopgeschiedenis met het nummer Roxanne’s Revenge, een reactie op het nummer Roxanne, Roxanne van hiphopcrew U.T.F.O, over een zogenaamd ‘verwaand’ meisje genaamd Roxanne die de versiertrucs van de rappers afwijst (‘If I was grand, I’d bang Roxanne’). In het nummer kruipt Shante in de huid van Roxanne en bijt van zich af: ‘Yeah, you’re tryin’ to be in search of a Roxanne. But lemme let ya know – you’re not a real man.’

Daar wordt vervolgens weer behoorlijk flauw op gereageerd door andere mannelijke hiphopartiesten, zoals de rapper KRS-One. ‘Roxanne Shante is only good for steady fuckin’, rapt hij in het nummer The Bridge is Over, ondanks dat Shante op dat moment nog maar 15 is. The Bridge is Over werd een grote lokale hit in New York en iedereen rapte de songtekst mee, zelfs vrouwen. “Feminisme was toen nog niet zo actief als nu, op straat, op sociale media of waar dan ook. We hadden toen nog niet de woorden om dat seksisme te omschrijven”, zegt hiphopjournalist Kierna Mayo daarover.

Te succesvol? Dan word je teruggefloten

Het reduceren van vrouwen tot (seksuele) objecten is een terugkerend thema in de documentairereeks. Elke keer als vrouwelijke hiphopartiesten – van Lil’ Kim en Queen Latifah, tot Cardi B, Nicki Minaj en Megan Thee Stallion – voeten aan de grond krijgen en dus een bedreiging vormen, lijken ze te worden teruggefloten. Lil’ Kim bijvoorbeeld had weliswaar expliciete songteksten, maar niet per se ranziger dan die van haar mannelijke collega’s. Toch moest ze zich steeds weer verantwoorden, vooral aan mannelijke journalisten en talkshowhosts.

Nog een voorbeeld van vrouwelijke hiphopartiesten die ‘op hun plek gezet worden’: Megan Thee Stallion werd in 2020, net na haar doorbraak met de monsterhit WAP, beschoten door de Canadese rapper Tory Lanez. Ze kreeg drie kogelscherven in haar voet en moest geopereerd worden. Nadat ze Lanez aanklaagde kreeg Megan een stortvloed aan online haat en victim blaming over zich heen, ook vanuit de hiphopgemeenschap. Rapper 50 Cent postte meerdere memes op sociale media waarmee hij Megans getuigenis in twijfel trok. Inmiddels heeft hij zijn excuses aangeboden en is Lanez veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf. Megan zelf zei in een interview met Elle “in een depressie” te zijn terechtgekomen na de schietpartij, niet zozeer door het incident zelf, maar doordat men haar niet geloofde en zelfs belachelijk maakte.

Gemeten met twee maten

De documentairereeks maakt zo duidelijk dat er met twee maten gemeten wordt binnen de hiphop, dat je er als kijker soms woest van wordt. Mannelijke hiphopartiesten kunnen vrijuit rappen over geweld, drugs en seks en geen haan die ernaar kraait. Maar oh wee als vrouwelijke rappers hetzelfde doen. Het perfecte voorbeeld daarvan is het nummer WAP (Wet Ass Pussy) van Cardi B en Megan Thee Stallion uit 2020. De monsterhit werd wereldnieuws en Amerikaanse conservatieve talkshows spraken er wekenlang schande van.

Rapper Snoop Dogg voelde destijds ook de behoefte om naar aanleiding van WAP zijn mening te geven over hoe vrouwen zich horen te gedragen. “Vrouwen zouden sommige dingen gewoon voor zichzelf moeten houden”, aldus Snoop, waarna hij de vagina vergeleek met ‘het juweel van de Nijl’, oftewel iets kostbaars wat je moet koesteren. Waarna de documentaire prompt een fragment laat zien uit de videoclip voor Snoops nummer Wet uit 2010: ‘Drip for me mami, are you wet, wet, wet?’ De hypocrisie druipt ervan af.

‘Credit where credit is due’

Wat het meest blijft hangen aan de documentairereeks is hoe invloedrijk vrouwen zijn geweest in de geschiedenis van hiphop en hoe hard ze moesten vechten voor waardering voor hun bijdrage. Velen van hen tekenden bijvoorbeeld wurgcontracten met platenmaatschappijen, waar ze soms jaren aan vastzaten zonder een rooie rotcent te verdienen. “Wij zijn de bestverkopende vrouwelijke groep ooit en hebben tien miljoen albums verkocht”, zegt zangeres Chilli van de hiphopgroep TLC op een persconferentie in 1996. “En we zijn blutter dan blut.”

Ook Megan Thee Stallion klaagde vorig jaar nog haar platenlabel 501 aan voor 1 miljoen aan achterstallige betalingen. Dat vrouwelijke hiphopartiesten nu succesvoller zijn dan ooit bleek onlangs nog bij de MTV VMA’s, dat boven alles een showcase is van wat nu hot is (en het meeste geld in het laatje brengt), met optredens van Cardi B en Megan Thee Stallion, Nicki Minaj en Doja Cat. Die dan weer op de schouders staan van vrouwen uit de geschiedenis, vrouwen die het verdienen om gehoord en gewaardeerd te worden. Credit where credit is due, zelfs al is het jaren later.