“Het blijft moeilijk om te dealen met de black-outs waardoor ik m’n werk niet goed kan doen, maar natuurlijk zijn mijn omstandigheden lang niet zo erg als die van Oekraïense verdedigers in de frontlinie.” De ontwerper focust zich in zijn werk op het upcyclen van denim en patchworkstukken die de verhalen van het land vertellen. “In Oekraïne grappen we nu over het uitstelgedrag dat we volledig hebben overwonnen. Je hebt geen tijd om ergens langs over na te denken –  alles moet hier en nu gebeuren.”

De beslissing om in Kiev te blijven was een no-brainer voor Mdinaradze. “Hoe kon ik naar een veilige plek vertrekken en mijn team vertellen wat het moest doen?” Hij gelooft dat de standvastigheid van Gudu zijn grootste kracht is nu Oekraïense ontwerpers zichtbaar zijn op de internationale markt. “Nieuwe kopers en klanten hebben aandacht voor ons”, zegt hij over de expansie van zijn label, deels geholpen door de presentaties van Gudu in New York en Boedapest. “We hebben doelen en daar gaan we naartoe. Ín Kiev, want de kunst, de raves en de mensen zijn eindeloos inspirerend.”

Ienki Ienki

Dima Ievenko, oprichter van het zeven jaar oude kledingmerk Ienki Ienki, is sinds het uitbreken van de oorlog in Milaan. Andere leden van zijn team werken over de hele wereld en wonen in Europa, de VS en Canada. “Terugkijkend denk ik dat we ons goed hebben aangepast en we hebben nog steeds hetzelfde aantal werknemers,” zegt Ievenko over zijn label. Het merk is gespecialiseerd in figuratieve en technische pufferjacks. “Het was een enge tijd, niet alleen vanwege de dreiging van geweld, maar ook vanwege de kracht van het bedrijf.”

Voor de oorlog was Ienki Ienki gevestigd in Kiev, maar het merk heeft zijn productie verplaatst naar gebieden die minder gevaar lopen voor fysieke bedreiging, Ternopil en Tsjerkasy. In oktober 2022 kreeg het label te maken met de gevolgen van de door Rusland veroorzaakte stroomuitval in het hele land. “We hadden ongeveer twee tot drie uur elektriciteit per dag in onze fabrieken”, vertelt Ievenko. “Dat kon een uur in de ochtend zijn en dan de hele dag in het donker wachten op nog een uur elektriciteit later op de avond. We hebben nu generatoren die op diesel werken.” Voor Ievenko staat verzet symbool voor een nieuwe creativiteit. “Dit is ons slagveld.”

Six

De grootste verandering voor Julia Bogdan uit Kiev, verantwoordelijk voor veel outfits van Olena Zelenska, first lady van Oekraïne,  zijn de privé fittings. Die moesten online gebeuren nadat haar klanten hun land in oorlog ontvluchtten. De ontwerper leerde het vak op ambachtelijke manier van haar vader. Daarom is het voor haar moeilijk geen contact te hebben met haar trouwe klanten.

Het duurde twee maanden om zich aan te passen aan een nieuwe digitale realiteit en de technische vaardigheden van het atelier op te zetten, zodat Bogdan het op maat gemaakte karakter van Six-stukken vanachter een computerscherm kon blijven leveren. “Ik ben erg trots op mijn team vanwege hun moed”, zegt ze over haar personeel. Die ondanks het conflict in Kiev bij haar zijn gebleven. Dankzij deze eensgezindheid heeft Bogdan geen enkel lid van haar personeel verloren en zijn alle bestellingen op tijd geleverd – iets wat lang niet alle Oekraïense ontwerpers lukte en wat Bogdan een nieuw gevoel van perspectief gaf over de positie van Six in de mode-industrie.

“We beseften dat we het waard zijn om in Europa aanwezig te zijn, we hebben veel te laten zien”, zegt de ambitieuze zakenvrouw, die haar huidige situatie gebruikt om het deskundige naaiwerk van Six onder de aandacht te brengen. Dit doet ze via pop-ups in Londen en Parijs. “We voelen ons gezien, gehoord en gerespecteerd”, aldus Bogdan, die hetzelfde hoopt voor haar collega’s. “Ik ben ervan overtuigd dat dit nog maar het begin is voor de Oekraïense mode-industrie. Nu is het de tijd van nieuwe ontdekkingen, we mogen deze kans niet missen.”

Olenich

Na het uitbreken van de oorlog in februari 2022 begon de in Odessa geboren Yana Olenich aan een verschrikkelijke autorit. Drie dagen lang reisde ze alleen, langs militaire controleposten naar een veilige haven die ze vond in Griekenland. Uit heimwee keerde ze de zomer daarna terug naar Oekraïne, waar ze nu is gestationeerd in Kiev. Hier is ook het ontwerpatelier van haar zeven jaar oude dameskledinglabel. “De standvastige en onoverwinnelijke energie van de hoofdstad heeft me het meest geraakt”, legt Olenich uit via e-mail. Slechte verbindingen en stroomstoringen maken het onmogelijk om te bellen. “Ik voelde de drang om bij mijn team, familie en vrienden te zijn. Ik wil ervaringen van verdriet en vreugde met hen delen.”

Olenich probeert de uitdagingen waarmee zij en haar team worden geconfronteerd – zoals een collectie ontwerpen bij kaarslicht of lange winterdagen doorbrengen zonder verwarming of stromend water – positief te bekijken. “Ze maken me sterker”, zegt ze. “Het voelt als een superkracht.” Waar de herfst/winter 2022-collectie van het merk een verkenning van heimwee was, geeft Olenichs lente/zomer 2023-collectie hoop. De collectie is volledig in haar thuisland geproduceerd, met prachtige campagnebeelden die in de Kuialnyk Estuary bij Odessa zijn geschoten. De collectie is gewijd aan Oekraïens handwerk en bevat traditioneel handgemaakt borduurwerk uit de regio Poltava.

Olenich heeft grote plannen voor 2023. “Leven in je geboorteland geeft veel voldoening, ondanks alle moeilijkheden waarmee we als natie worden geconfronteerd. We zijn moedig genoeg geweest om een nieuw avontuur in te gaan.”

Masha Popova

Masha Popova verliet in februari 2022 Odessa. De Oekraïense stad aan zee, waar ze al sinds haar elfde woonde. De ontwerpster van het dameskledingmerk heeft internationale bekendheid verworven. In september 2022 gaf ze haar eerste catwalkshow tijdens London Fashion Week, een donkerdere en grungier versie van haar in denim gehulde Y2K-esthetiek, voortbordurend op de door woede aangewakkerde melancholische stemming die ze aantrof na het uitbreken van de oorlog.

“De show was geweldig! Kopers en pers namen me serieus”, zegt Popova – die in 2020 afstudeerde aan Central Saint Martins en legioenen Insta It-girl-fans heeft, waaronder Dua Lipa en Bella Hadid. Ze heeft een indrukwekkend bestand van distributeurs die haar vakkundig verwrongen en verknipte denim, metallic bikerjacks en gebleekte micro-minirokjes willen vastleggen. Popova keerde begin dit jaar voor het eerst terug naar Odessa om er enkele weken met haar familie door te brengen en te werken aan de productie van haar aankomende herfst/wintercollectie- 2023. “Mijn ouders zijn gewend geraakt aan het conflict”, zegt ze.

Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd door Vogue UK.