het-is-zover-de-vogue-boekenclub-recenseert-oroppa-van-safae-el-khannoussi-340080
©Vogue Nederland

De Vogue Boekenclub is vorige maand gelanceerd. Met deze eerste online Boekenclub van Vogue ter wereld, hebben we een duidelijk doel: het lezen van boeken stimuleren én een mogelijkheid bieden hier samen over te praten. Zoals we eerder ook al schreven, zijn (online) boekenclubs momenteel sowieso geliefd. Ondanks, maar ook dankzij, de enorme populariteit van sociale media. Want een boek geeft je de mogelijkheid even te ontsnappen aan het eindeloze scrollen in feeds, en je écht onder te dompelen in een complete nieuwe wereld. Escapisme, maar dan offline.

Tegelijkertijd geven sociale media als TikTok en ons eigen Vogue Boekenclub Instagramchannel een platform om juist online met veel mensen te praten over dat boek. Met onze Vogue Boekenclub geven we die mogelijkheid ook graag. We vragen elk maand een wisselend panel van professionele boekenliefhebbers – mensen die dagelijks werken met taal – een bepaald boek te lezen. Jullie, Vogue-lezers, vragen we hetzelfde. Vervolgens verzamelen we de recensies hier. Deze maand lazen we Oroppa van de Nederlands-Marokkaanse schrijfster Safae el Khannoussi. Hieronder een selectie recensies. Inclusief die van de lezer die hiermee een Kobo e-reader won – scroll naar onderaan dit artikel om deze te lezen.

Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.

Vogue Boekenclub: ‘Oroppa’

Deze maand las de Vogue Boekenclub Oroppa van Safae el Khannoussi. Houd deze website en het Vogue Boekenclub Instagramchannel in de gaten om te zien welk boek we volgende maand lezen.

Anna Drijver, actrice en schrijver

“Safae El Khannoussi trekt lijnen tussen een huis in de Rivierenbuurt, waar de kelder vol staat met schilderijen, een schmutzig café in Parijs en een kamer in Tunis, waar een vrouw op haar sterfbed ligt. Zij, de kunstenares Salomé Abergel, drinkt om de demonen uit haar verleden op afstand te houden. De beulen en martelaars die in opdracht van koning Hassan II in de jaren ’70 mensen verhoorden en gevangen hielden, lopen nog steeds rond. Waar zijn ze nu?

Ik zelf wist niets van deze ‘jaren van lood’ in de Marokkaanse geschiedenis. In Oroppa worden de personages zo neergezet dat het lijkt alsof je naar een film kijkt. Je ziet ze zitten op de barkruk, of staan op de pont over het IJ. Het verhaal trekt de grenzen van Europa open en laat zien hoe wij allemaal als mens op zoek zijn, of op de vlucht. Zeker een aanrader, alleen al vanwege de parels van zinnen die ik tegenkwam en over moest schrijven omdat ik ze bij me wilde houden.”

Gershwin Bonevacia, dichter

“Ik herken mijzelf in El Khannoussi’s Oroppa. Als zoon van Curaçaose ouders leef ik ook in dat tussengebied van identiteiten – nooit volledig Nederlands, nooit volledig Curaçaos. El Khannoussi weet op weergaloze wijze de dubbele bewustwording van een migrantenkind te vangen: de confrontatie met een nieuwe wereld terwijl je de oude met je meedraagt. Ze schrijft niet alleen over de fysieke verplaatsing van het ene land naar het andere, maar ook over de emotionele reis die daarmee gepaard gaat. Hoe je taal, cultuur en identiteit moet herdefiniëren in een nieuwe context.

Oroppa gaat niet primair over trauma, maar over veerkracht als je het mij vraagt. Het doorbreekt westerse literaire verwachtingen en creëert een nieuwe taal voor gespleten ervaringen. Een taal die niet vraagt om te kiezen, maar ruimte biedt. In Oroppa wordt duidelijk hoe het persoonlijke altijd politiek is, hoe individuele keuzes worden beïnvloed door machtsverhoudingen, door koloniale geschiedenissen, door economische realiteiten. Het herinnert me eraan waarom ik schrijf: om zichtbaar te maken wat vaak verborgen blijft, om stem te geven aan die complexe tussenruimte waar zoveel van ons in leven.”

Gisele Azad, Vogue-columnist en creatief consultant

Oroppa is niet een boek waar ik normaal gesproken naar zou grijpen. Toen ik de achterflap las, vond ik het heftig klinken — een boek om echt voor te gaan zitten. De afgelopen weken waren er momenten dat ik niet verder wilde lezen vanwege de complexiteit van het verhaal, maar toch kon ik het niet laten om meer te weten te komen. Dit boek heeft me op verschillende manieren verrast: het is meeslepend en zo ontzettend mooi en ontroerend geschreven. Je treedt een andere wereld binnen en toch waren er vaak momenten waarin ik me herkende of die vergelijkbaar waren met mijn eigen leven. Een boek dat je aan het denken zet. Zo besefte ik ook hoe waardevol een boekenclub kan zijn.”

Eline Cordie, journalist en scenarioschrijver

“Soms zijn er van die schrijvers die je, als collega-schrijver, lichtelijk knarsetandend van jaloezie leest. Safae el Khannoussi is er zo eentje. Want hemeltjelief, debuteren op je 31e met zo’n banger van een boek — dat is op z’n zachtst gezegd indrukwekkend. Oroppa snijdt diepgaande en relevante thema’s aan, zoals migratie, ballingschap en de zoektocht naar identiteit, maar zonder ooit zwaar of moraliserend te worden. Integendeel. Het boek is vaak juist heel grappig, mede dankzij het volstrekt originele taalgebruik, waarin straattaal en poëzie moeiteloos in elkaar overlopen.  
El Khannoussi speelt op ingenieuze wijze met perspectieven en tijdsprongen, waardoor je, toegegeven, als lezer wel af en toe gedesoriënteerd raakt. Waar zijn we? En met wie ook alweer? Mijn advies: laat het gewoon over je heen komen, als een betoverende, psychedelische trip die je niet te veel moet proberen te doorgronden. De inzichten volgen vanzelf, zodra je het boek dichtslaat. En waarschijnlijk wil je het dan meteen opnieuw lezen.”

Ginny Ranu, creatief ondernemer en columnist“Als ik de lovende kritieken van literair recensenten mag geloven, is Oroppa een buitengewoon goed geschreven boek. Dat geloof ik meteen. Ik denk wel dat veel mensen moeite hebben met het lezen van deze roman. Dat komt omdat mooischrijverij lijkt te zijn verkozen boven toegankelijk schrijven. Daarmee sluit de auteur, waarschijnlijk onbedoeld, een heleboel lezers buiten. Dat vind ik zonde.

Tijdens het lezen had ik vaak twee keuzes: de betekenis van een woord opzoeken, waardoor ik uit het verhaal raakte, of mijn onwetendheid accepteren en de context van de zin niet helemaal begrijpen. Het gebruik van woorden als ‘zeloot’, ‘piëteit’ en ‘crépusculaire’ moeten opzoeken op synoniemen.net, is een beetje als telkens een visgraat in een anders heel lekker gerecht vinden. Één of twee keer à la, maar daarna bederft het gewoonweg mijn eetlust. Mijn voorkeur gaat uit naar zo veel mogelijk mensen betoveren, in plaats van enkel een kleine intellectuele cirkel. Oroppa heb ik halverwege opgegeven.”

Yesim Candan, columnist

“Oroppa van Safae El Khannoussi is een confronterende roman die mij heeft meegenomen op een diepgaande reis van cultuur en identiteit. Het verhaal resoneert sterk met mijn eigen ervaringen. In dit debuut zet El Khannoussi zich af tegen de traditionele verhalen over migratie en integratie, door een stem te geven van een vrouw die zich beweegt tussen twee werelden: de wereld van haar Marokkaanse roots en Europa.

Wat is belonging? Hoe belangrijk is het voor een mens om ergens écht bij te horen? De titel Oroppa benadrukt de vervreemding die kan ontstaan wanneer je niet volledig deel uitmaakt van de samenleving, maar ook niet kunt terugkeren naar je roots. Dit spanningsveld tussen twee identiteiten vormt de kern van het verhaal van migranten die zich tussen twee werelden bevinden. Safae El Khannoussi heeft met dit boek een belangrijk verhaal neergezet. Het verhaal van de migranten.”

Tess van Zalinge, mode-ontwerper

“Eigenlijk zat ik er vanaf de proloog al helemaal in; de ontzettend beeldende schrijfstijl van Oroppa pakte me direct. Als ontwerper en panellid van de Vogue Boekenclub, maar vooral als iemand die enorm visueel is ingesteld, ging ik hier goed op. Safae el Khannoussi’s levendige beschrijvingen riepen bij mij haarscherpe beelden op. Daardoor voelde het echt alsof ik in het verhaal zat. De verschillende verhaallijnen hielden me scherp en maakten het moeilijk om het boek weg te leggen. Oroppa hield me goed bij de les. Ik vind het bewonderenswaardig dat dit haar debuut is. Het is zo complex en origineel geschreven. De manier waarop El Khannoussi migratie en identiteit verweeft in een bijna dromerig verhaal vond ik enorm inspirerend, het is een boek dat me echt bijblijft.”

Kitty Herweijer, columnist

“De karakters in het boek Oroppa zijn nachtvlinders en andere intrigerende types die aan de rafelranden van de samenleving leven. Die randen bevinden zich in diverse Europese steden en reiken tot Noord-Afrika. De roman schetst een wereld van dolende zielen die met elkaar verbonden blijken en allemaal op hun eigen manier zoeken naar houvast.

Hoewel de personages allesbehalve eendimensionaal zijn, wist het verhaal me niet volledig mee te slepen. Dit ligt met name aan de stijl waarin het boek is geschreven. Toch is het op zich de moeite waard om door te lezen, want de verhalen weten te boeien en Safae el Khannoussi laat duidelijk zien dat ze iets te vertellen heeft. Haar talent is onmiskenbaar, maar de stijl maakt het boek bij vlagen taaie kost. En dat is jammer.”

Anne Dirks, journalist

“Eerlijk is eerlijk, dit boek had mij niet meteen te pakken. Ik spendeerde de eerste veertig pagina’s verward, mezelf afvragend wie deze mensen waren, waarom ze deden wat ze deden en waarom de schrijver zo spaarzaam op sommige punten was. Dan ziet één van de hoofdpersonen een stel vozen in een steeg en volgt deze zin. ‘Maar Hind, die van het slag maagden was dat al zwervend zónder zweep of pronkpaard haar maagdelijkheid van berg tot berg en van dal tot dal meetorste, wierp een blik achter zich de snackbar in, toen op haar nerveuze baas, en dacht alleen maar hoe oneerlijk de wereld was.’

Niet alleen is het fijn dat maagden als een soort Atlas-achtige figuren worden neergezet, die de last van de wereld met zich meetorsten (voelt het ook niet een beetje zo?), maar het zorgde er in één klap voor dat ik toch nieuwsgierig werd naar deze Hind, haar baas Hbib, de raadselachtige Salomé van wie Hind het leegstaande appartement betrekt en al die andere figuren in dit boek (wat hebben ze in hemelsnaam met elkaar te maken?). Oroppa laat zich het beste in grote stukken achter elkaar lezen, liefst ’s nachts, zodat je dat verdwaalde gevoel nog een beetje kunt versterken. Lezen als je houdt van magisch realisme, het optreden van Kendrick Lamar tijdens de Super Bowl, endcore, weerbarstig zijn, (het idee van) liftend langs de snelweg staan en films die je pas aan het einde begrijpt zoals Magnolia.

Laura Manten, Vogue-lezer en winnaar van de Kobo e-reader

“Ik heb er precies zes dagen over gedaan om Oroppa uit te lezen. Het boek las misschien niet heel makkelijk weg, maar de personages bleven me wel trekken. Elke keer stopte ik om het vervolgens toch weer te pakken. Het boek gaf me een ongemakkelijk, maar tegelijkertijd ook een fijn gevoel. Elke keer leefde ik helemaal in de wereld van de personages. Ik voelde het leed wat ze leden, terwijl ik het verhaal las op de bank van een comfortabel thuis. Een thuis voor de personages in het boek was er niet. Vond ik het een fantastisch boek? Nee, maar ik denk ook dat dat komt omdat het bij tijd en wijlen een moeilijk boek is. Toch kijk ik terug op een prettige leeservaring.”

Wil jij het boek zelf lezen? Het boek is hieronder te bestellen. Houd Vogue.nl en het Vogue Boekenclub Instagramchannel in de gaten voor de bekendmaking van het boek dat we in april gaan lezen.

Oroppa boek
©Bol.com

Safae el Khannoussi – Oroppa, € 27,99

Vogue.nl ontvangt een commissie wanneer je iets aanschaft via een affiliatelink op onze site.