Wanneer is een modemerk écht duurzaam

Bijna alle modemerken claimen tegenwoordig duurzaam te zijn. Ze moeten ook wel. Sustainability is de nieuwe norm, die je als merk niet meer kunt negeren. We vragen sustainable lifestyle expert Marieke Eyskoot of het eigenlijk wel mogelijk is; écht duurzaam zijn als kledingmerk. “Dat ligt ten eerste aan jouw definitie van duurzaamheid, maar zelf zeg ik altijd ‘gemaakt met respect voor mensen en onze omgeving’.”

Veelomvattend proces

“Merken die zo duurzaam mogelijk willen zijn, moeten ervoor zorgen dat ze zo min mogelijk negatieve impact hebben op het milieu, mens en dier. Het liefst zelfs een positieve impact. En dat is best moeilijk als er iets gemaakt wordt, in dit geval kleding. Daarvoor zijn grondstoffen en mensen nodig, dus heb je impact.

Een kledingstuk is niet iets wat aan een boom groeit en geplukt kan worden. De productieketen is een veelomvattend proces. Denk bijvoorbeeld aan een katoenen item; dat gaat van het zaaien en verbouwen van katoen, tot het weven van stoffen, wassen, kleuren, alles wat in de fabriek gebeurt (naaien enz.) tot de transport naar distributiecentra en winkels. Als modemerk moet je ervoor zorgen dat het met het milieu, maar ook met alle mensen in de hele keten oké gaat. Dat ze niet worden uitgebuit om ons aan te kleden, goede arbeidsuren hebben en een leefbaar loon krijgen.

Ik heb wel eens uit de losse pols geteld hoeveel mensen er betrokken zijn bij het maken van een kledingstuk tot het moment dat de klant het aantrekt. Ik kom dan op 186 mensen waarvan de helft er ook echt met de hand aan heeft gezeten of gewerkt. Dat laat goed de complexiteit van de keten zien.”

Eerlijk en transparant

“Ik weet niet of perfectie al bestaat op het vlak van duurzaamheid. Onze samenleving is nog niet zo ingericht. We zijn eerder bezig met zoveel mogelijk, zo snel mogelijk en voor zo weinig mogelijk. Dat is eigenlijk veel meer de norm. Helemaal duurzaam en dus ‘perfect’ zijn is bijna niet mogelijk. Wel denk ik dat het streven van een merk moet zijn om zo geloofwaardig mogelijk te zijn. Door te proberen het maximale te bereiken en hier open en eerlijk over communiceren. Dat is belangrijk. Dat ze niet alleen maar roepen: ‘wij zijn heel groen en eerlijk’. Van die woorden die eigenlijk niet zoveel betekenen.

Als klant wil je dat merken duidelijk verantwoorden wat ze wel doen, wat nog niet en waarom niet en hoe ze denken dat te bereiken. Eerlijk zijn is beter dan een rookgordijn ophangen met alleen maar positieve dingen die eigenlijk niet kloppen. Klanten zijn slimmer dan dat.”

Zo duurzaam mogelijk

Duurzaamheid is nu een business case. Veel mensen zoeken naar duurzame kleding, dus er valt geld mee te verdienen. Maar hoe kun je als klant nou het kaf van het koren scheiden? Hieronder een aantal tips van Marieke om erachter te komen hoe geloofwaardig kledingmerken zijn.

Onafhankelijke instantie

“Het is superbelangrijk dat een merk een onafhankelijke instantie laat verifiëren wat er gebeurt. Merken kunnen van alles roepen en hopen dat de klant ze op hun mooie blauwe ogen gelooft, maar zo werkt het niet. Check of het merk lid is van bijvoorbeeld de Fair Wear Foundation. Zij werken met lokale teams in de productielanden zelf en controleren ter plekke hoe wordt omgegaan met het milieu en de mensen in de fabrieken. Werken zij op een veilige plek, krijgen ze voldoende betaald, dat soort essentiële zaken wordt gecontroleerd. Fair Wear Foundation brengt jaarlijks een rapport uit over hoe merken het doen, dus je kunt zelf meekijken.”

DNA

“Gebruiken modemerken alleen vage woorden zoals natuurlijk, fair of groen? Of maken ze ook echt specifiek wat ze doen en vooral wat ze niet doen? Doet een merk aan windowdressing – dus verkopen ze alleen één biologisch katoenen T-shirt of een aparte duurzame lijn – wees dan op je hoede. Want, hoe zit het met de rest? Zit duurzaamheid echt in het DNA en proberen ze het in de hele collectie bewust te doen? Dat wil je weten.”

Mens, dier én milieu

“Belangrijk is dat merken zich bezighouden met alle aspecten – mens, dier en milieu – en niet maar met één aspect. Dat tijdperk zijn we echt wel voorbij. Een shirtje van 50 procent biokatoen bijvoorbeeld, is eigenlijk niet genoeg meer. Wat we als klant soms vergeten is dat wij hier invloed op hebben. Steeds als wij iets kopen zeggen we tegen een merk of winkel: ‘ik vind het fantastisch wat jij doet, hier heb je mijn geld om ermee door te gaan.’ Als wij geen geld meer uitgeven aan niet-duurzame items, is er geen markt meer voor en dus ook geen reden om te bestaan. We kunnen dat dus heel erg sturen. En vragen stellen! In de winkel, maar ook op social media. Beter nog, want dan kunnen ook anderen het antwoord zien.”

High fashion

“Het is niet zo dat de high fashion merken het per definitie beter doen. Als je een item koopt van 500 euro, betekent dit niet dat je dan zeker weet dat het oké is. Was het maar waar. Wel is het zo dat high fashion merken financieel meer ruimte hebben om hogere lonen te betalen en betere, duurzame stoffen te gebruiken. En dat zouden ze ook moeten doen. Het belangrijkste is dat modemerken, zowel de mainstream als de high fashion labels, stoppen met fast fashion als model. Zo snel, zo veel en zo goedkoop mogelijk is letterlijk en figuurlijk dodelijk voor mens en milieu.”

Wil jij meer lezen over duurzame mode? Marieke schreef er een boek over: Dit is een goede gids – voor een duurzame lifestyle.