Zondag was het tijd voor een van de namen tijdens Paris Fashion Week waar het meest naar uitgekeken wordt: Balenciaga. De shows van het Franse modehuis – onder leiding van creative director Demna – zijn iedere keer een groot spektakel. Zo bootste Balenciaga vorig seizoen een heuse sneeuwstorm na, en zagen we eerder dit jaar nog een apocalyptische presentatie met een compleet vernielde Wall Street. Wat we nu voorgeschoteld kregen? Een gigantische modderpoel. Dit zijn alle hoogtepunten van Balenciaga’s lente/zomer 2023-show.
Balenciaga lente/zomer 2023
Van Kanye West die de show opende tot modellen die nepbaby’s over de modderige catwalk droegen: dit moet je weten over Balenciaga’s spectaculaire lente/zomer 2023-show.
De show vond plaats in een grote modderpoel
Op elke stoel in het gigantische Parc des Exposition de Villepinte, waar de epische Balenciaga-show plaatsvond, lag een briefje van Demna. ‘Deze show is een metafoor voor graven naar waarheid en down to earth zijn’, stond erop. Om je zitplek te vinden, moest je op je tenen door de zwartgeblakerde ruimte lopen om niet in de enorme modderpoel te vallen die in het midden van de showruimte was gegraven.
Demna’s metafoor was wederom bewonderenswaardig. Na de presentatie van vorig seizoen – slechts een week nadat Poetin Oekraïne was binnengevallen – waarbij modellen zich door een sneeuwstorm vochten met vuilniszakken in hun handen als een weerspiegeling van Demna’s eigen vlucht voor Russische separatisten in Abchazië begin jaren negentig, was het moeilijk de associatie níet door te zetten. Nog maar twee weken geleden ontdekte het Oekraïense leger in Izium een massagraf dat onlangs door de Russische troepen is gegraven, waar dit modderige landschap sterk op leek. Het zorgde voor een zenuwslopende start van de Balenciaga-show die opnieuw de escapistische luchtbel van de modeweek deed barsten.
“Natuurlijk ben ik een optimist, maar ik kan nu niet optimistisch zijn. Deze show drukte dat heel erg uit: de muziek, de set… Het sprak echt over het moment waarin we leven”, zei Demna. Lopend op een luide techno-soundtrack die klonk als een post-apocalyptische begrafenismars (na de dood van koningin Elizabeth zijn we allemaal bekend met een begrafenismars) opende Kanye West de show, sjokkend door de modder in een vierkant, oversized gevechtsjack en een leren bikerbroek. (Zijn voormalige vrouw Kim Kardashian en hun kinderen keken mee vanaf de eerste rij.)
De look weerspiegelde de nieuwe realiteiten die we nu, acht maanden na het begin van de oorlog, zien. Denk aan Russische reservisten die gedwongen worden te vechten, duizenden (militaire) slachtoffers en burgers die in oorlogsgebieden leven. Dit was niet iets wat Demna onder woorden bracht, maar het was – net als vorig seizoen – duidelijk voelbaar. Oorlogsverwijzingen kunnen raar lijken in een modecontext, maar niet als het om Demna gaat; hij heeft de realiteit die zich momenteel in de regio’s van Oost-Oekraïne ontvouwt zelf meegemaakt.
Het rebelleerde tegen heersende ideeën over goed en kwaad
Naarmate de show vorderde, vervaagden de oorlogsassociaties en de gevechtselementen. Het werd een mix van identiteiten en uniformen, waar Demna’s werk altijd om draait. Als antropoloog-ontwerper is hij geïnteresseerd in de normatieve kledingcodes die gemeenschappen kenmerken. Een van zijn beste vrienden, model Yuri, liep tijdens de show in een denimpak waarvan het jasje open hing, zodat de littekens van een borstoperatie zichtbaar werden. Een ander model had de mohawk van een klassieke punker.
Ook paste Demna sommige gezichten van zijn cast aan met protheses, waardoor ze er heel uniek uitzagen. Zijn reden? “Ik haat hokjes en labels. Dat voel ik al mijn hele leven. Ik heb het gevoel dat ik in het gezicht ben geslagen omdat ik ben wie ik ben. Dat is wat de maatschappij en het internet doen. Ze maken hokjes. Je moet blijven lopen en opkomen voor wie je bent en dat verdedigen”, zei hij. Dit inspireerde hem een collectie te maken die door de mens gemaakte ideeën van het onjuiste en buitenproportionele viert. Riemen en de elastische banden van logo-ondergoed werden uitvergroot, sommige kleren leken wel vodden en het grootste deel van de collectie was bedekt met modder.
Backstage droeg Demna een sweatshirt met zeer echt lijkende modderspatten als versiering. “Wat is luxe? Daar ben ik al mee bezig sinds ik begon. Is het zoiets als een coltrui van kasjmier, of kan het van alles zijn? Volgens mij wel. Dat probeer ik nu al bijna tien jaar te zeggen. Stukken in modder stoppen was een verwijzing daarnaar. Het is godslasterlijk om een schoen van 1000 euro in de modder te zetten, maar dat maakt het wel echt. Anders is het gewoon een droom waar we naar streven”, betoogde hij. “Iets vies maken is veel moeilijker [dan het schoonmaken]. We hebben nu een hele afdeling die veroudert en dingen vies maakt. Het is het tegenovergestelde van wat luxe zou moeten zijn, maar daar ben ik het niet mee eens.”
In die zin was de collectie anti-establishment op een niveau dat overtuigingen waarmee we opgroeien, die door generaties worden doorgegeven en vanaf de geboorte als vanzelfsprekend worden ingeprent, in twijfel werden getrokken. “Het gaat over mensen die oordelen wanneer ze dingen zien. Het gaat over het aanspreken van je eigen gemoedstoestand en hoe je je voelt”, zei Demna. “Ik ben een beetje bang dat ik mijn werk misbruik als therapie, maar het is eigenlijk een heel goede manier om jezelf te vinden door wat je doet”, lachte hij.
“De hele show was hoe ik graag zou zien dat mensen zich kleden”, zei Demna. Hij bedoelde niet dat hij zijn eigen esthetiek wilde toepassen op de wereld, maar dat iedereen – van een kind in een trainingspak tot een vrouw in een baljurk – zich zou moeten bevrijden van de regels die de maatschappij ons boven het hoofd houdt en ons psychologisch dwingen ons ‘gepast’ te kleden. Met zijn kenmerkende humor illustreerde hij dit met mannen in draagzakken die nepbaby’s vasthielden. “Het waren geen echte baby’s, maar ze waren heel realistisch. Nogal griezelig, moet ik zeggen. We hadden moeite om ze te stylen”, lachte Demna. Daarna legde hij uit wat het sentiment was dat hij wilde overbrengen: “Ik wilde deze ‘vaderpersoon’ in de show, die piercings heeft en ballerina’s en gekke kleren draagt.”
Demna’s werk bij Balenciaga ligt ten grondslag aan een hels verlangen om de dingen die we onderdrukken aan het licht te brengen. “Voor mij is het een vervolg op de sneeuwshow. Wat gebeurt er als sneeuw smelt? Het verandert natuurlijk in modder, maar ik vond dat de referentie dieper ging dan dat. Het was graven naar de waarheid, iets wat ik voortdurend doe in mijn werk. Ik probeer te achterhalen waarom ik een ontwerper ben door mijn persoonlijke ervaringen”, zei hij. “Dit was een echte ‘ik’-show in termen van referenties, looks en silhouetten.”
