De look weerspiegelde de nieuwe realiteiten die we nu, acht maanden na het begin van de oorlog, zien. Denk aan Russische reservisten die gedwongen worden te vechten, duizenden (militaire) slachtoffers en burgers die in oorlogsgebieden leven. Dit was niet iets wat Demna onder woorden bracht, maar het was – net als vorig seizoen – duidelijk voelbaar. Oorlogsverwijzingen kunnen raar lijken in een modecontext, maar niet als het om Demna gaat; hij heeft de realiteit die zich momenteel in de regio’s van Oost-Oekraïne ontvouwt zelf meegemaakt.

Het rebelleerde tegen heersende ideeën over goed en kwaad

Naarmate de show vorderde, vervaagden de oorlogsassociaties en de gevechtselementen. Het werd een mix van identiteiten en uniformen, waar Demna’s werk altijd om draait. Als antropoloog-ontwerper is hij geïnteresseerd in de normatieve kledingcodes die gemeenschappen kenmerken. Een van zijn beste vrienden, model Yuri, liep tijdens de show in een denimpak waarvan het jasje open hing, zodat de littekens van een borstoperatie zichtbaar werden. Een ander model had de mohawk van een klassieke punker.

Ook paste Demna sommige gezichten van zijn cast aan met protheses, waardoor ze er heel uniek uitzagen. Zijn reden? “Ik haat hokjes en labels. Dat voel ik al mijn hele leven. Ik heb het gevoel dat ik in het gezicht ben geslagen omdat ik ben wie ik ben. Dat is wat de maatschappij en het internet doen. Ze maken hokjes. Je moet blijven lopen en opkomen voor wie je bent en dat verdedigen”, zei hij. Dit inspireerde hem een collectie te maken die door de mens gemaakte ideeën van het onjuiste en buitenproportionele viert. Riemen en de elastische banden van logo-ondergoed werden uitvergroot, sommige kleren leken wel vodden en het grootste deel van de collectie was bedekt met modder.

Kleding zat onder de modder als een vorm van versiering

Backstage droeg Demna een sweatshirt met zeer echt lijkende modderspatten als versiering. “Wat is luxe? Daar ben ik al mee bezig sinds ik begon. Is het zoiets als een coltrui van kasjmier, of kan het van alles zijn? Volgens mij wel. Dat probeer ik nu al bijna tien jaar te zeggen. Stukken in modder stoppen was een verwijzing daarnaar. Het is godslasterlijk om een schoen van 1000 euro in de modder te zetten, maar dat maakt het wel echt. Anders is het gewoon een droom waar we naar streven”, betoogde hij. “Iets vies maken is veel moeilijker [dan het schoonmaken]. We hebben nu een hele afdeling die veroudert en dingen vies maakt. Het is het tegenovergestelde van wat luxe zou moeten zijn, maar daar ben ik het niet mee eens.”

In die zin was de collectie anti-establishment op een niveau dat overtuigingen waarmee we opgroeien, die door generaties worden doorgegeven en vanaf de geboorte als vanzelfsprekend worden ingeprent, in twijfel werden getrokken. “Het gaat over mensen die oordelen wanneer ze dingen zien. Het gaat over het aanspreken van je eigen gemoedstoestand en hoe je je voelt”, zei Demna. “Ik ben een beetje bang dat ik mijn werk misbruik als therapie, maar het is eigenlijk een heel goede manier om jezelf te vinden door wat je doet”, lachte hij.

We zagen mannen met draagzakken en nepbaby’s

“De hele show was hoe ik graag zou zien dat mensen zich kleden”, zei Demna. Hij bedoelde niet dat hij zijn eigen esthetiek wilde toepassen op de wereld, maar dat iedereen – van een kind in een trainingspak tot een vrouw in een baljurk – zich zou moeten bevrijden van de regels die de maatschappij ons boven het hoofd houdt en ons psychologisch dwingen ons ‘gepast’ te kleden. Met zijn kenmerkende humor illustreerde hij dit met mannen in draagzakken die nepbaby’s vasthielden. “Het waren geen echte baby’s, maar ze waren heel realistisch. Nogal griezelig, moet ik zeggen. We hadden moeite om ze te stylen”, lachte Demna. Daarna legde hij uit wat het sentiment was dat hij wilde overbrengen: “Ik wilde deze ‘vaderpersoon’ in de show, die piercings heeft en ballerina’s en gekke kleren draagt.”

Demna’s werk bij Balenciaga ligt ten grondslag aan een hels verlangen om de dingen die we onderdrukken aan het licht te brengen. “Voor mij is het een vervolg op de sneeuwshow. Wat gebeurt er als sneeuw smelt? Het verandert natuurlijk in modder, maar ik vond dat de referentie dieper ging dan dat. Het was graven naar de waarheid, iets wat ik voortdurend doe in mijn werk. Ik probeer te achterhalen waarom ik een ontwerper ben door mijn persoonlijke ervaringen”, zei hij. “Dit was een echte ‘ik’-show in termen van referenties, looks en silhouetten.”

Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd door Vogue UK.