deze-fashion-for-good-expositie-laat-je-anders-kijken-naar-de-rol-van-katoen-in-de-modewereld-226514
©Lorenzo de Wit / Fashion For Good

Het is misschien wel een van de meest bekende stoffen ter wereld en iedereen heeft wel een kledingstuk dat ervan gemaakt is: katoen. Het natuurlijke materiaal staat voor velen synoniem aan kleding, maar is in feite veel meer dan dat. Waar komt het vandaan? En hoe duurzaam is het materiaal? Duurzaam modemuseum Fashion for Good nodigt je met de expositie Knowing Cotton Otherwise uit geprikkeld te worden door verschillende verhalen over katoen – vooral de verhalen die je nog niét kende.

Katoen en de mode-industrie

Het kan als een ver-van-je-bedshow voelen om te beseffen hoe katoen als grondstof de kleding wordt die we uiteindelijk dragen. Dat de mode-industrie vervuilend is, is geen geheim. Net als dat katoen schadelijk kan zijn voor het milieu. Niet door het materiaal zelf, maar door de enorme hoeveelheid water die nodig is om katoen te produceren voor één T-shirt.

Daarom is het niet gek dat juist nu zoveel wordt geïnvesteerd in duurzamere vormen van katoen. Onlangs nog tijdens Paris Fashion Week was duurzaam katoen het onderwerp van gesprek door de lente/zomer 2023-show van Stella McCartney. Dé ontwerper bij uitstek als het aankomt op duurzaamheid in de mode-industrie. De Britse ontwerper presenteerde haar duurzaamste collectie ooit. Een specifiek soort katoen speelde een grote rol – McCartney debuteerde namelijk met regeneratief katoen. Katoen verbouwd op een verantwoorde manier waardoor de bodem gezond blijft.

Verschillen in duurzaam katoen

In tegenstelling tot biologisch katoen dat op een duurzamere manier wordt geteeld zonder kunstmest of pesticiden, wordt bij regeneratief katoen de bodem gezond gehouden voor een langere periode. Biologisch katoen is niet volledig milieuvriendelijk, maar produceert minder broeikasgassen en gebruikt 91 procent minder water dan regulier katoen. Regeneratief katoen is een vorm die nóg duurzamer is voor de bodem dan biologisch katoen. Naast regeneratief en biologisch katoen bestaat er ook ‘duurzaam’ katoen. Veel kledingmerken gebruiken deze term losjes waardoor het onduidelijk is waar de term ‘duurzaam’ naar verwijst. Vaak houdt het in dat het gebruik van chemicaliën en water bij de productie van katoen is verminderd. 

Knowing Cotton Otherwise bij het Fashion for Good Museum
©Lorenzo de Wit / Fashion for Good

‘Knowing Cotton Otherwise’

Hoe katoen precies wordt geproduceerd maakt dus veel uit. Ook de verwerking, de manier waarop het wordt afgebroken en de traceerbaarheid zijn belangrijk. En hoe zit het met de mensen die katoen verbouwen? Stuk voor stuk vragen die centraal staan in de nieuwe expositie van het Fashion for Good Museum.

Curatoren Musoke Nalwoga, Alyxandra Westwood en Sophie van Duren onderstrepen het belang van het tonen van een completer beeld van katoen. Daarom is er gekozen om te werken met verschillende collectieven, want “het zijn juist diverse groepen mensen die het verschil maken”, aldus Nalwoga. “De verschillende kanten van katoen worden belicht middels kunst, design, wetenschap en culturele verhalen”, stelt van Duren.

“Lokale kunstenaars presenteren werk gelinkt aan het thema dat de verschillende verhalen aan elkaar bindt. Verhalen over de oorsprong van katoen, de sociale- en milieu-impact en de innovatieve mogelijkheden van het materiaal”, gaat Westwood verder. “Wat weten in onze huidige samenleving over de historie van katoen? Wat weten we over katoen en de verbanden met het slavernijverleden? Maar ook, als onderdeel van een innovatieve toekomst in de mode?”, stelt Nalwoga. “We willen dat bezoekers katoen op een andere manier bekijken en ontdekken.”

De toekomst van katoen

Wat is de toekomst van katoen en de rol van innovatie? En hoe moeten we ons verhouden tot de meer twijfelachtige aspecten van katoen; van zijn geschiedenis van gedwongen migratie tot meer moderne uitdagingen? Het zijn vragen die deze expositie bespreekt, hoewel een eenduidig antwoord bewust uitblijft.

De curatoren onderstrepen dat de tentoonstelling niet is gemaakt om dé oplossing te bieden. “Wij willen gesprekken teweegbrengen en bezoekers kritisch laten nadenken”, stelt Westwood. Zo vertelt van Duren: “En we willen een toegankelijk gesprek creëren waar iedereen onderdeel van kan zijn. Laten zien dat iets ‘banaal-ogend’ als katoen een grote impact heeft op de mode-industrie, het klimaat en sociale gemeenschappen.” Een impact die verder rijkt dan een T-shirt.

Knowing Cotton Otherwise is vanaf 7 oktober 2022 te zien in het Fashion For Good Museum