Tom Ford is met pensioen: Vogue blikt terug op zijn carrière

Het voelt nog steeds onwennig, maar Tom Ford (62) is toch echt met pensioen. In november vorig jaar verkocht hij het succesvolle modehuis dat zijn naam draagt aan beautyconglomeraat Estée Lauder voor een slordige 2,52 miljard euro, maar ondanks alle speculatie repte hij met geen woord over vertrek.

In maart was daar echter dan toch zijn plotselinge final collection. Er verschenen drie korte video’s, gemaakt door fotograaf Steven Klein en gestyled door Carine Roitfeld, waarin supermodellen uit de jaren negentig – ‘gevangen’ in grote glazen boxen – zijn favoriete looks uit dertien jaar archief droegen. Onder wie Amber Valletta, Karen Elson en Joan Smalls. De ontwerper zelf, als altijd gekleed in een donker pak met wit overhemd en donkere zonnebril, liep erlangs. Daar moest iedereen het maar mee doen. Ford weigerde elk commentaar. Tenminste, voor even dan.

Tom Ford met pensioen

Allereerst voor de fans: niet getreurd. Fords long-time mannenontwerper Peter Hawkings, al sinds 1998 in zijn designteam, neemt het stokje van creative director over. De modelijn zal in licentie worden voortgezet door de Italiaanse modegroep Ermenegildo Zegna, de brillenlijn door de Marcolin-groep, en Estée Lauder zet de lucratieve cosmetica- en parfumbusiness voort. Wat dreef Ford tot de beslissing mode de rug toe te keren? Hij heeft alles gezegd wat hij wilde zeggen qua mode, en uiteraard niets meer te bewijzen. Alles wat hij gedurende zijn carrière aanraakte, veranderde onmiddellijk in goud.

Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.

Doorslaggevend lijkt het feit dat Ford zich niet meer thuis voelt in de huidige modewereld. Dat mensen binnen een uur na een show alle looks al op hun telefoon willen zien, daar snapt hij niets van. Dat heeft de mystiek rondom mode en het verlangen ernaar de das omgedaan. “De smartphone beïnvloedt alles, onze manier van denken en interactie met de wereld, onze aandachtspanne is anders”, zei hij daar eens over. Dertien jaar geleden, bij zijn eerste show voor zijn eigen label in de Tom Ford-winkel op Madison Avenue, deed hij dan ook het gebruik van mobiele telefoons in de ban. Wat voor consternatie zorgde onder de lucky few: slechts honderd genodigden op gouden couturestoeltjes die erbij mochten zijn.

‘Don Quixote’

Toegegeven, zijn vrouwencollecties werden de laatste tijd minder goed verkocht. Extreem duur en ontworpen met de vijftigers en zestigers in het achterhoofd die hij adoreert (Julianne Moore, Amy Adams, Rita Wilson), sloten de ontwerpen niet goed aan bij een post-pandemisch leven. En ze waren ook niet ontworpen om te knallen op social media. Zijn mannencollecties doen het nog wel prima. Ford kleedde dan ook Daniel Craig in alle Bondfilms, een imago dat veel mannen nog steeds in het hart raakt.

“Mr. Ford was een soort Don Quixote”, stelde The New York Times in een artikel over zijn afscheid, “vechtend tegen windmolens. De afscheidsvideo’s kunnen gezien worden als een cri de coeur over de veranderende modewereld en de status van vrouwen. Waarbij de ontwerper naar de scene kijkt in een kooi die hij zelf gecreëerd heeft, niet langer geïnteresseerd in het gevecht. De vrouwen achter het glas zijn niet gelukkig, ze zien er opgeprikt, bedorven en overstuur uit.”

Gamechanger

Cristóbal Balenciaga wordt gezien als le grand maître, de meester van alle couturiers, met zijn dramatische, gecompliceerde, sculpturale vormen die maar weinigen hebben weten te evenaren. Yves Saint Laurent gaf vrouwen Le Smoking, bracht diversiteit op de catwalk en schudde het tuttige couturewereldje flink op met prêt-à-porter en zijn parfum Opium, waarvoor hij zelf naakt poseerde.

Tom Ford, qua ontwerper niet eens van hetzelfde geniale niveau, maar wel een fantastische marketeer en imagemaker, hoort ook in dezelfde bescheiden rij der modeonsterfelijken thuis. Ook hij veranderde de modewereld voorgoed: alleen al door het creëren van het concept van creative director. Ford was de ontwerper die zich met de gehele merkidentiteit bemoeit, van de kleur van de vloerbedekking in de winkels, tot muziek die er werd afgespeeld en de reclamecampagnes. Inmiddels normaal geworden, maar in 1994 nog hoogst uitzonderlijk.