Een constant gevoel dat je iets moet doen, of dat nu thuis of op je werk is. Jezelf zelden pauzes of rustmomenten gunnen – en als je dat wel doet, voelen ze aan als luiheid in plaats van ontspanning. Een constante drukte die je dagelijks leven bepaalt. Als dit bekend klinkt, heb je mogelijk te maken met wat wordt omschreven als toxische productiviteit.
Drang naar zelfoptimalisatie
Toxische productiviteit komt voort uit een onophoudelijke drang naar zelfoptimalisatie. Natuurlijk is het streven om jezelf continu te verbeteren niet per se slecht – integendeel. Het probleem ontstaat wanneer die inspanning ten koste gaat van je welzijn. “Toxische productiviteit beschrijft een ongezonde drang naar constante productiviteit die de grenzen van wat gezond is overschrijdt”, zegt de Duitse psycholoog Eva Elisa Schneider. “Mensen die hiermee te maken hebben, voelen de behoefte om elk moment van hun dag optimaal te benutten.”
Elke week onze beste artikelen in je inbox? Schrijf je hier in voor de Vogue-nieuwsbrief.
Het probleem: als je niet constant productief bent, voel je je al snel schuldig, waardeloos of rusteloos, waardoor echte ontspanning onmogelijk wordt. “Onverwachte vrije tijd, zoals een geannuleerde vergadering, wordt niet gebruikt voor een pauze, maar direct gevuld met andere taken”, vervolgt Dr. Schneider. Dergelijk gedrag kan leiden tot verwaarlozing van je gezondheid en het negeren van belangrijke signalen van uitputting.
Waar komt de term ‘toxische productiviteit’ vandaan?
Volgens Dr. Schneider is toxische productiviteit geen officieel erkende psychologische term, maar beschrijft het een fenomeen dat steeds vaker wordt waargenomen in onze prestatiegerichte samenleving. Hoe deze dwangmatige overbelasting ontstaat? “Het is vaak een combinatie van interne en externe factoren”, legt Dr. Schneider uit. “Mensen die zichzelf snel voorbijlopen, perfectionistisch zijn en de overtuiging hebben dat ze niet genoeg doen, lopen meer risico om in de productiviteitsval te trappen.”
